Một buổi chiều Thứ Bảy nơi quán cà phê nhỏ bên góc chợ người Việt ở Quận Cam, mấy anh chị em chúng tôi – toàn những gương mặt thân quen, từng kề vai sát cánh trong các kỳ đại hội đồng hương Bình Giả suốt mấy chục năm qua – lại tụ họp. Tóc đã hoa râm, mắt đã mờ đi đôi chút, nhưng ánh nhìn vẫn ánh lên một nỗi thiết tha rất riêng: tình quê hương, tình đồng hương.
Tôi đến với một nỗi niềm trăn trở không thể giấu:
- Các anh chị có thấy không, tình đồng hương Bình Giả của chúng mình ở hải ngoại như ngọn đèn dầu lay lắt. Lớp cha chú, những người khai phá đất làng, giờ đã phần đông về với Chúa. Còn tụi mình, giờ cũng đã gần đất xa trời… Mà tụi trẻ thì hình như không thấy con đường để quay về.
Anh Phúc, từng là một trong những người tiên phong tổ chức đại hội ở Atlanta hồi năm 2005, khẽ lắc đầu:
- Hồi đó, chúng mình tổ chức vì nhớ làng, nhớ người. Đi đâu cũng gồng gánh chuyện họp mặt. Mà giờ, nghe tới hai chữ “đại hội” là đã thấy mỏi gối chồn chân. Mình già yếu rồi, đám trẻ thì bận bịu mưu sinh, mà đâu có biết gì nhiều về Bình Giả.
Chị Xuân bồi thêm:
- Tụi nhỏ lớn lên ở đây, Mỹ từ trong tiếng nói đến suy nghĩ. Làm sao tụi nó hiểu được cái tình làng nghĩa xóm kiểu Bình Giả? Làm sao mà cảm được tiếng chuông sớm chiều ở nhà thờ, hay những trưa hè nhổ cỏ ngoài rẫy, ăn khoai nướng giữa đồng?
Tôi nhìn quanh rồi nói như tự nhủ:
- Nhưng nếu mình buông tay, thì mạch nguồn đứt thật. Vậy phải làm sao đây? Phải chăng, đã đến lúc mình ngừng tổ chức đại hội cho nhau, mà làm một đại hội cho con cháu mình? Một kỳ nghỉ hè đặc biệt - một “trường đại hội” để chúng nó tìm về cội nguồn.
Anh Trí gật đầu chậm rãi:
- Tụi mình vẫn tổ chức, nhưng với một tâm thế mới. Đại hội lần này phải là một “bước chuyển mình” từ thế hệ cha ông sang thế hệ trẻ. Từ sống với hoài niệm sang hành động gìn giữ và tiếp nối. Mình không đứng trên sân khấu nữa. Mình lùi lại, trao vai trò cho con cháu.
Chị Xuân nheo mắt, hỏi:
- Nhưng tụi nhỏ có chịu không? Tụi nó đâu biết “Bình Giả” là gì, ngoài cái tên in trên tờ khai sinh của ông bà nội.
Tôi đáp:
- Mình phải gọi chúng nó về. Không phải gọi bằng mệnh lệnh, mà bằng lời mời. Phải tạo một kỳ nghỉ hè mang tên “Trường Đại hội Đồng Hương Bình Giả”, nơi tuổi trẻ được trải nghiệm thay vì chỉ nghe kể. Học lại căn tính, học lại ký ức.
- Học bằng gì?
Tôi tiếp:
- Bằng chính sinh hoạt đại hội: các trò chơi dân gian, thi kể chuyện về làng xưa, lớp học nấu món quê, chuyên đề về văn hóa Công giáo trong làng, dâng hoa Đức Mẹ bằng tiếng Việt có phiên âm. Và phải có cả buổi thảo luận riêng cho thanh thiếu niên gốc Việt để tụi nó chia sẻ về chính thân phận của mình - vừa là người Mỹ, vừa là người Bình Giả.
Anh Phúc góp thêm:
- Mình có thể thu lại ký ức các cụ, các bác, những người đặt viên gạch đầu tiên cho làng. Làm thành video, sách nhỏ, thậm chí podcast. Những đứa trẻ sẽ nghe được giọng của chính ông bà mình kể chuyện. Lúc đó, Bình Giã sẽ không còn là “cái gì xa xưa của ông bà cha mẹ” nữa, mà là một phần máu thịt tụi nó.
Chị Xuân như được tiếp thêm lửa:
- Vậy thì phải vận động các gia đình. Phải mời gọi những ai đã từng được sinh ra và lớn lên ở Bình Giả - những người hiểu nhất cái tình làng ấy - hãy dắt con cháu mình về lại một lần. Gọi tụi nó đi nghỉ hè, nhưng là về với cội nguồn. Về với chính mình.
Tôi mỉm cười:
- Nếu mỗi gia đình đưa được một đứa trẻ đến đại hội, là ta đã cứu lấy một thế hệ khỏi quên lãng. Và rồi chính tụi nhỏ sẽ dựng lại vòng tay lớn. Một vòng tay mới, trẻ hơn, năng động hơn, nhưng vẫn thắm đậm tình nghĩa cũ.
Chúng tôi nhìn nhau, không ai nói thêm gì nữa. Không cần nói. Trong lòng ai cũng hiểu: đã đến lúc phải truyền lửa. Đại hội 2025 không thể chỉ là cuộc gặp mặt lần nữa của “mấy ổng mấy bả”. Phải là buổi tiếp sức cho tuổi trẻ: Là một hành trình về nguồn, là cuộc hẹn với cội rễ. Vì nếu hôm nay chúng ta không làm điều đó, thì mai này, con cháu chúng ta sẽ không còn gì để mà quay về. Nhưng nếu làm được - nếu năm nay, đại hội là nơi những đứa trẻ gốc Bình Giả tìm được chính mình trong những câu chuyện xóm làng, những món ăn mẹ nấu, tiếng hát câu kinh trong nhà thờ, và cái nhìn ấm áp của ông bà - thì tình đồng hương ấy sẽ sống mãi. Không chỉ ở đây, mà trong từng ngôi nhà, từng trái tim, từng bước chân thế hệ sau.
Bình Giả sẽ không bao giờ là chuyện đã qua. Bình Giả sẽ là hành trình đang tiếp nối - nơi vòng tay của quá khứ siết chặt tay tuổi trẻ để cùng nhau bước vào tương lai.
Mong lắm thay...
Nguyễn Duy-An
Comments powered by CComment